konfident – Dobry słownik języka polskiego i poradnia językowa

Definicja

konfident jakiejś instytucji, np. policji, to ktoś, kto — zwykle za pieniądze lub dla jakichś innych korzyści — przekazuje pracownikom tej instytucji informacje o osobach ze swojego otoczenia bez wiedzy tych osób; używane z silnym zabarwieniem negatywnym

Wymowa prosto zapisana

[konfident]
lub [kõfident]

Reguły reguły językowe, zasady pisowni (nowe opracowanie z komentarzami)

366. wymowa: połączenia literowe om, on, em, en

Słownik wyrazów bliskoznacznych podobne znaczeniowo (lepsze odpowiedniki lub zapomniane słowa)

donosiciel; informator; szpieg; tajny współpracownik; zdrajca
potocznie:kabel; kapuś; szpicel; wtyczka
specjalistycznie:osobowe źródło informacji

Przykłady użycia autentyczne, starannie wybrane, zobacz też na blogu

„Cóż z tego — mawiał z rozbrajającą szczerością książę Otrante Józef Fouché — że w jakimś salonie nic się akurat podejrzanego nie dzieje. Ale może zacząć się dziać. Więc na wszelki wypadek i tam mamy konfidentów”. A skądinąd jakie to piękne słowo „konfident”. Z francuskiego confident — człowiek zaufania, co z kolei z łacińskiego confido — polegać na kimś. Polegać, że doniesie? Można i tak, ale ten eufemizm „confident” jest też typowy dla służb specjalnych. Tutaj nic nie nazywa się po imieniu.

NKJP: Ludwik Stomma, Konfident — człowiek zaufania, Polityka, 2006

Cipak nie zapytał go ani słówkiem o nią. W domach noclegowych panował szanowany przez wszystkich zwyczaj niewtrącania się do cudzych spraw ani do cudzej przeszłości. Nie obchodziła tu przeszłość nikogo, z wyjątkiem szpiclów, konfidentów lub wręcz samych tajniaków, którzy udając włóczęgów, nocowali w Cyrku, w Berlinie czy w Kamczatce, by wywąchać ukrywających się przestępców.

NKJP: Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Doktor Murek zredukowany, 1936

Kiedy zaś wychodząc z bramy na ulicy Kruczej, natknęła się twarzą w twarz na Bronka Blutmana, o którym słyszała, że jest konfidentem i trudni się wydawaniem Żydów, licząc, że w ten sposób ocali swoją głowę żydowskiego fordansera z przedwojennych lokali dancingowych, jej pierwszą myślą było banalne załatwienie sprawy.

NKJP: Andrzej Szczypiorski, Początek, 1986

Sieć słów wyrażenia powiązane z opisywanym (wyrazy pokrewne, kolokacje)

kolokacje przymiotnikowe: niemiecki; policyjny
kolokacje rzeczownikowe lewostronne: (___ konfidentów) sieć
kolokacje rzeczownikowe prawostronne: (konfident ___) Gestapo; policji; SB; UB
odpowiednik żeński: konfidentka
skarbonka semantyczna: figurant

Ciekawostki

Dawne znaczenie konfidenta W języku współczesnym słowo konfident kojarzy się zdecydowanie negatywnie. Tymczasem kiedyś używane było ono w znaczeniu ‘człowiek zaufany’. Tak tego słowa użył m.in. Władysław Reymont w swojej trylogii „Rok 1794”:

Człowiek to był chytry, wyziębły z pasji, wytrwały, ostrożny i zawsze dopinający swego. Zaciekły aktualnie króla antagonista, lecz niegdyś jego najzaufańszy konfident, bowiem w młodości razem wojażowali dobijając się w Petersburgu znaczenia i fortuny.

Gramatyka

rzeczownik rodzaj męskoosobowy odmienny

M.	ten	konfident	ci	konfidenci
			te	konfidenty
D.	nie widzę tego	konfidenta	tych	konfidentów
C.	przyglądam się temu	konfidentowi	tym	konfidentom
B.	lubię tego	konfidenta	tych	konfidentów
Ms.	mówię o tym	konfidencie	o tych	konfidentach
N.	interesuję się tym	konfidentem	tymi	konfidentami
W.	ty	konfidencie	wy	konfidenci
			wy	konfidenty

zgłoś poprawkę

hasło dnia (dziś w pełnym dostępie dla wszystkich) konfident

konfident (donosi)