357 super, ekstra, mega, mini, midi, maksi
pisownia razem, osobno, z łącznikiem (III)

0. Wstęp

Pisownię słówek super, ekstra, mega, mini, mikro, maksi, makro postanowiliśmy omówić w osobnej regule. Od dawna Dobry słownik kodyfikował choćby pisownię super inaczej niż różne zasady pisowni, w czym w sumie nie było niczego niezwykłego, wystarczyło bowiem dostrzec, że wyraz ten funkcjonuje w polszczyźnie już nie tylko jako cząstka wyrazowa, ale po prostu jako przysłówek czy przymiotnik (a wówczas pisownia rozłączna jest oczywista). Po reformie ortograficznej RJP obowiązującej od 2026 w publikacji „Zasady pisowni i interpunkcji polskiej” znalazły się zapisy dopuszczające pisownię rozdzielną, ale dla różnych słówek i z niejasnymi kryteriami (więcej w regule pisownia razem, osobno, z łącznikiem (III): wyrazy z przedrostkami i cząstkami przed słowami). Poniżej również w jakimś stopniu nawiążemy do tych zapisów.

1. Pisownia super

Pisownia łączna słówka super była słabo przestrzegana, choć zasady pisowni (np. pewuenowskie) taką nakazywały, widząc w nim tylko przedrostek. Inaczej rzecz przedstawiał Dobry słownik. Widzieliśmy bowiem, że im bardziej doraźnie stosowana jest ta cząstka z rzeczownikiem lub przymiotnikiem, tym częściej piszący stosują pisownię rozdzielną. Jakby chcąc uwypuklić tę doraźność. Wpływ na takie postępowanie miał też fakt, że super funkcjonuje całkiem dobrze jako samodzielny przymiotnik, por. zabawa była super, super człowiek, lub

2. Pisownia ekstra

Tu mamy chyba największą rozbieżność między różnymi zasadami a praktyką piśmienniczą. I to się nie zmieni, bo oto w publikacji RJP czytamy:

Dopuszcza się rozdzielną pisownię cząstek, które mogą występować jako samodzielne wyrazy, np. super-, ekstra- (…) z wyrazami (rzeczownikami, przymiotnikami, przysłówkami) zapisywanymi małą literą, np.

(…)

ekstrazarobki lub ekstra zarobki (= zarobki ekstra)

Dobrze, że się dopuszcza, choć to przecież pisownia podstawowa! Jest bowiem ekstra jednostką wyrazową wieloznaczną. Istnieje ekstra przymiotnikowe określające coś dodatkowego, które można zapisać po rzeczowniku lub przed rzeczownikiem – w tym przypadku rozdzielnie! Dlatego zresztą powyższy przykład z publikacji RJP jest nieszczęśliwy, bo

3. Pisownia mega

I tu znów funkcjonujemy w pewnym rozdwojeniu. Nowe, reformujące od 2026 roku ortografię „Zasady pisowni i interpunkcji polskiej” Rady Języka Polskiego zawierają wskazanie z przykładem: „Dopuszcza się rozdzielną pisownię cząstek, które mogą występować jako samodzielne wyrazy, np. (…) [w tym wyliczeniu nie ma mega — DS] z wyrazami (rzeczownikami, przymiotnikami, przysłówkami) zapisywanymi małą literą, np. (…) megazadowolony lub mega zadowolony (= zadowolony mega)”. Jest dopuszczona pisownia rozdzielna, ale w jakiś taki nieprzekonujący sposób. Czy mega jest samodzielne, bo mogę je przenieść za wyraz określany? Ale przecież nie mówi się kiepski mega. Można to tak zapisać tylko w nacechowanym i inaczej akcentowanym kiepski meeeega.

Podobnie jak

4. Pisownia mikro, mini, midi, maksi, makro

Gromadzimy w jednym punkcie te słówka, ponieważ mają one semantyczną cechę wspólną: odnoszą się do szeroko rozumianego rozmiaru.

W reformującej polską ortografię publikacji Rady Języka Polskiego „Zasady pisowni i interpunkcji polskiej” wymienia się wprost cztery z tych słówek jako dopuszczalne w pisowni rozłącznej. Choć przykład tam podany jest ze wszech miar nieszczęśliwy: „miniwieża lub mini wieża (= wieża w rozmiarze mini)”. Wydaje się, że miniwieża to wyraz o utrwalonej postaci i znaczeniu, a takie RJP wyklucza z